17 feb Stilte voor de storm

Na de zomervakantie schreef ik de blogpost ‘Vanuit het niets…’. Eigenlijk was dat het moment waarop we onszelf opnieuw hadden uitgevonden – voor de zoveelste keer. Een ‘Barbapapa-organisatie’ noemde iemand ons laatst. In diverse blogposts deelden we onze visie op ‘Vragend veranderen’, hoe we in onze ogen een heel systeem in beweging kunnen brengen. Het waren allemaal nog ideeën en hooguit wilde plannen. Een gedachtengoed.

In presentaties en bijeenkomsten konden we dit gedachtegoed verder toetsen – en ervaren wat een bepaalde opbouw, taal, vormgeving en inhoud deed met de aanwezigen. Wat blijft hangen? Wat zorgt voor een blijvende transformatie en wat werkt niet? We kregen feedback via tweets en enquêtes maar vooral ook via persoonlijke gesprekken – en natuurlijk door het ‘lezen’ van de zaal: allemaal bijzonder belangrijk. Voor wie het blog ‘Lessen uit Harvard’ heeft gelezen: we opereren in een modus van voortdurend exploreren, experimenteren, leren en aanpassen:

Na de zomervakantie besloten we niet langer zelf de beweging te zijn of de beweging een platform te bieden. We realiseerden ons dat we vooral een gedachtengoed vormen en aanreiken, en dat we daarmee voeding geven aan de beweging – de beweging die in feite overal gaande is; ook ver buiten ons zichtveld. Van ‘groot’ naar ‘klein’ dus. Een plek die ons beter past – we hoeven niet meer op zoek naar kwaliteiten die we niet zelf in huis hebben. We kunnen ons volledig concentreren op datgene waar we goed in zijn, en waar we blij van worden en energie van krijgen. Wat maakt dat een verschil!

Onderwijsvragen

De afgelopen weken zijn we ook weer in een nieuwe fase terecht gekomen. Ideeën waar we al anderhalf jaar mee stoeien beginnen vorm te krijgen, worden zelfs projecten en ‘producten’. Zo concreet dat we ze ook zijn gaan toetsen aan een breder publiek. En met succes. Want wie mijn tweets volgt, zag al een paar keer vreugdekreten voorbijkomen. Dat was na gesprekken met redacties van landelijke media over het format ‘Onderwijsvragen’.

Over een aantal weken starten we, in samenwerking met twee grote media (een radiozender, een journalistiek medium) met een steeds terugkerende rubriek ‘Onderwijsvraag van de week’. Daarin onderzoeken we volgens een vast stramien waarom er bijvoorbeeld klaslokalen zijn, waarom we jaarklassen hebben, waarom er een centraal eindexamen is, waarom we 10-minutengesprekken hebben, waarom lessen 50 minuten duren of waarom er lange zomervakanties zijn.

In dat vaste stramien gaan we bij elke vraag op zoek naar een historische onderbouwing en vragen we ons af hoe het zo is ontstaan. Vervolgens besteden we aandacht aan de voordelen, de nadelen en de alternatieven. Eén alternatief dat dichtbij staat en dat bereikbaar is zonder fundamentele wijzigingen van het systeem en één alternatief dat radicaal anders is, meestal opnieuw van de grond af opgebouwd, maar wel bestaand en bewezen succesvol.

Alle vragen worden beantwoord door experts en zoveel mogelijk onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek. Onze rol betreft vooral het samenstellen, de choreografie van het geheel. We regisseren, faciliteren en zijn gespreksleider.

Op dit moment werken we aan de beantwoording van de eerste vragen, aan de toetsing van het format en richten we het proces in. Want een idee hebben is één, een goede en impactvolle uitvoering is een heel ander verhaal. Zodra wij en de redacties van de betreffende media tevreden zijn, gaan we lanceren.

Achtergrond

In deze podcast, opgenomen bij Kennisnet, vertel ik over het project Onderwijsvragen en over de totstandkoming ervan; in deze eerdere blogpost kun je lezen over het gedachtegoed erachter. De pitch die heeft geleid tot de samenwerking met de twee media kun je hier teruglezen. We hebben de namen van de media er nog even uitgehaald; een persbericht volgt zodra we het project zullen lanceren.

Spannend

We hebben al gemerkt dat dit format veel los maakt – van positieve reacties tot ongemakkelijke. Want het is best aangrijpend om te merken dat er in veel gevallen helemaal niet (meer) zo’n goede reden is waarom we het zo doen. En het is best confronterend dat we onszelf deze vragen zo weinig stellen en er maar zo weinig van af weten. Terwijl het zulke basale vragen zijn.

Om eerlijk te zijn, vinden we het allemaal wel een beetje spannend. We lopen al zo lang met het idee rond en nu gaat het ook echt gebeuren. Er zal ongetwijfeld, naast veel optimisme, opluchting, blijdschap en avontuur, ook wellicht verdriet, frustratie, angst en misschien ook boosheid loskomen. Zoals we eerder al schreven: transformaties doen pijn. Maar uiteindelijk brengen dergelijke transformaties ook zoveel moois. Het is zo belangrijk dat we ons bewust worden van de keuzes die we maken in ons onderwijs, en nog belangrijker dat we die keuzes steeds bewuster maken.

Over een paar weken gaan we los. Tot die tijd zijn we achter de schermen heel hard bezig met het leggen van de fundamenten en verder professionaliseren van onze kleine organisatie.

Stilte voor de storm…

Wil je bijdragen aan de onderbouwing?

Interessant is dat we al veel goede argumenten hebben als onderbouwing van verschillende vragen, maar nog weinig wetenschappelijke onderbouwing vinden van de voor- en nadelen.

Daarom een oproep aan jullie als community: als je wilt bijdragen aan de beantwoording van de vragen, kun je die hier invullen. Je hulp is zeer welkom!

Hopelijk bieden jullie nieuwe perspectieven, contact met experts, bestaande alternatieven, onderzoeken en antwoorden waar we zelf nog helemaal niet aan gedacht hadden of gewoonweg niet van weten. Natuurlijk krijgen je antwoorden, als ze bruikbaar zijn, zichtbaarheid in de media – dat is een belangrijk doel: het licht schijnen op de kennis, de inzichten en goede voorbeelden die nu nog verborgen zijn!