10 sep Fundamentele beweging in vier stappen
Hoe breng je mensen in beweging? Hoe kun je een heel systeem op fundamenteel niveau transformeren? Deze vraag houdt ons bij œ al drie jaar bezig. In een eerdere blogpost beschrijf ik wat wij hebben geleerd, wat niet werkt en wat niet effectief is.
Wat werkt wel?
In deze en komende blogposts neem ik jullie mee in een proces, een 4-stappen model, dat we met œ Operation Education op basis van de ervaring van de afgelopen jaren hebben ontworpen voor het in beweging brengen van het onderwijssysteem.
Het model bouwt voort op bekende raamwerken en principes zoals Theory U, wij hebben het doorontwikkeld en andere taal gegeven.
We definiëren vier stappen:
- Waarom
- Waartoe
- Wat
- Hoe
Waarom
Stap 1 gaat over het loskomen uit onze gewoontes. We doen veel op de automatische piloot maar zijn ons hier niet eens bewust van. Pas als we weloverwogen stil staan bij die gewoontes en aannames, en ze van alle kanten proberen te bekijken en te begrijpen, kunnen we in beweging komen. En pas als we ons realiseren dat de redenen waarom we iets zo doen niet meer logisch zijn, en de nadelen wellicht groter zijn geworden dan de voordelen, ontstaat vraag naar een mogelijke andere invulling.
Waartoe
Na deze stap, als we al het bestaande op zijn minst in gedachten hebben los gelaten, ontstaat ruimte voor het ‘schone lei’-scenario: wat als we alles wat we nu gewend zijn zouden kunnen weg denken en helemaal opnieuw zouden kunnen beginnen – hoe zouden we het dan inrichten? Dit is stap 2. In deze stap staat de ‘waartoe’-vraag centraal: waartoe dient ons onderwijs, onze school? Wat is belangrijk om te leren als kinderen steeds langer te leven hebben in een samenleving die razendsnel verandert?
Pas nadat vraag 2 is beantwoord, is het relevant om te kijken naar de mogelijke invulling. Oftewel: stappen 1 en 2 creëren een ‘vraag’ naar het ‘aanbod’ in stappen 3 en 4.
Wat
We zoeken graag naar oplossingen, willen graag weten wát we moeten doen, en hoe dan. In dit model staan de antwoorden, de oplossingen, de scholen en leeromgevingen die passen bij je visie, aan de rechterkant, bij stap 3. Als je nog aan de linkerkant van het model staat, aan de vooravond van de beweging en nog niet bewust bezig bent met het ‘waarom’ en het ‘waartoe’ van het onderwijs, en je neemt een ‘shortcut’ naar de oplossingen, dan sla je een aantal fundamentele stappen over. Dan loert het gevaar om de nieuwe wereld te willen bouwen op structuren die wellicht niet meer logisch of wenselijk zijn in de wereld van vandaag – laat staan in die van morgen.
Hoe
Veel mogelijke oplossingen en alternatieven uit stap 3 zijn nog experimenten, zitten nog in een vroege fase. Sommigen zijn al wel heel volwassen en bestaan al decennialang, maar zijn geïsoleerd doordat ze hun tijd wellicht te ver vooruit waren en nog niet werden geaccepteerd. Ze zijn vaak ontwikkeld en opgezet door pioniers, idealisten en disruptieve visionairs. Stap 4 gaat over het adopteren, opschalen en duurzaam wortelen van dergelijke alternatieven en oplossingen in het systeem – die daarmee het nieuwe systeem worden. Oftewel: het hoe.
Communities
In het midden, het kloppend hart, staan communities. Groepen mensen, die met elkaar dit proces door gaan. Dat kan een schoolteam zijn, het publiek bij één van mijn keynotes, een groep changemakers of bijvoorbeeld een groep ouders.
Effect
Ik nodig jullie uit dit proces voor jezelf en met elkaar door te gaan. Telkens weer. In kleine cirkels, die alles bij elkaar leiden tot grote cirkels en immense slagen.
Je kunt dit proces ook zelf doorleven. Lees in mijn blog ‘Vanuit het niets…’ hoe ik dat afgelopen zomer heb gedaan en wat het effect was op mijn keuzes en prioriteiten.
Wil je met je team dit proces doorlopen? We kunnen je daarbij helpen. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden.