Stephan Haukes (1961) – ervaringsdeskundige Eigentijds onderwijs / oprichter Agora Nijmegen / voormalig docent groep 8 en schoolleider PO en VO / coach Expeditie Leiderschap 2021-2022
Onderwijs gaat voor mij over het leven leren
Op mijn veertigste stond ik op het punt om of vol voor de volleybalsport te gaan als trainer, of vol voor het onderwijs. Ik koos voor het laatste. Na twintig jaar leraar geweest te zijn in groep 8 wilde ik voor veel meer kinderen van betekenis zijn dan alleen mijn eigen klasje.
Ik zet graag mensen in beweging om een plan echt tot uitvoer te brengen en vind het belangrijk om bij te dragen aan de ontwikkeling van plezierige verantwoorde burgers. Daarbij vind ik het belangrijk om stil te staan bij de vragen: Hoe ga je met elkaar en de planeet om? Wat eet je? Waar haal je dat vandaan? Liefst lokaal, of misschien wel uit je eigen moestuin? Wat draag ik bij aan een mooiere wereld?
Verbinding vs kennisoverdracht
In 2001 werd ik mij bewust dat het op school om veel meer gaat dan kennisoverdracht; onderwijs gaat voor mij over het leven leren. Een mooi voorbeeld daarvan was de transformatie van de Daltonschool de Meiboom tot Open Wijk School, in een achterstandswijk met wel 60 nationaliteiten. Het was de eerste sportieve school van Nijmegen. We werkten samen met sportclubs, kunstenaars, welzijnsorganisaties en de afdeling Cultuur van de gemeente. Er werd van alles georganiseerd, ook voor de ouders en de buurt. Samen dingen doen, zoals koken en sporten schept een band. Als je elkaar dan in de supermarkt tegenkomt zeg je elkaar gedag, terwijl men daarvoor meer op zichzelf en binnen de eigen cultuur leefde. Onze open school zorgde voor verbinding in de wijk en tussen de verschillende culturen.
Over verbinding gesproken, in 2007 introduceerde ik Eigentijds onderwijs op de traditionele basisschool de Luithorst. De school was qua interieur en kleur sterk verouderd. Met een groep ouders stripten we twee lokalen, het oude meubilair ging naar Roemenië en we knapten de boel op. In samenwerking met leerlingen van een schildersopleiding en vrijwilligers verfden we de school in frisse nieuwe kleuren. Door dit allemaal samen te doen gebeurde er iets bij de kinderen, ouders en ons schoolteam, zowel inhoudelijk als fysiek. Er ontstond echt een nieuwe energie, een nieuwe beweging.
De transformatie naar Eigentijds Onderwijs ging iets minder vloeiend. De leerkrachten wilden wel, maar als het puntje bij paaltje kwam bleek er veel onzekerheid. Voor mij was het een heel leerzame periode, hier kreeg ik te maken met weerstand. Ik kan nogal enthousiast en overdonderend zijn, ga heel erg voor de kinderen, maar tegengeluid bleek niet te betekenen: ze willen niets. Daar zit meer achter. In die tijd ben ik veel meer gaan luisteren naar die weerstand; waar zit de pijn, waar zit die onzekerheid?
Expeditie Leiderschap
In 2016 hoorde ik over Expeditie Leiderschap, ik wist gelijk: ‘daar moet ik heen.’ Ik voelde me tot die tijd nog vaak een roepende in de woestijn. Ik volgde de eerste Expeditie Leiderschap en hoorde bij de pioniers, met twintig man, die allemaal hetzelfde wilden. Het was zo’n herkenning en het eerste wat ik dacht was: ‘Ik ben dus niet gek!’. Zo kwam ik ook in contact met het Agora onderwijs, wat mij gelijk aansprak omdat het veel doelen van het Montessori onderwijs omvat. Met als centrale vragen: Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Het werken vanuit en met challenges vind ik een uniek concept. Iedere leerling bepaalt zelf het thema aan de hand van zijn/haar ambities om te onderzoeken en zich in te verdiepen. Uiteindelijk leidt iedere challenge tot een rijk portfolio waar een kind vol vertrouwen mee de wereld in stapt.
Agora
Uiteindelijk kreeg ik in 2018 de kans om MC Agora op te richten, als start-up binnen het Montessori College Nijmegen. We begonnen als een klein eilandje binnen de school en werden steeds meer een schiereiland met ieder jaar meer aanmeldingen. Begin januari 2021 heb ik besloten mij volledig in te zetten om het Agora onderwijs in heel Nederland uit te rollen. In de scholen wereld heb ik namelijk nog geen beter concept gevonden dan Agora.
Al met al heb ik vele onderwijs gemeenschappen opgebouwd, die later leefgemeenschappen zijn geworden. Daar ben ik best trots op. Kinderen kunnen veel meer dan wij denken, we leren ze het leven! Ik heb voor heel veel kinderen mooie plekken gecreëerd. Ik ken al die kinderen en zij mij. Zo wil ik graag zijn, dan hebben we samen een hele prettige schooltijd neergezet.
Mijn wens voor de toekomst is dat er binnen vijf jaar vijftig Agora’s in Nederland zijn en dat scholen verbindings- en ontmoetingsplekken worden voor burgers en bedrijven. Niet meer de geïsoleerde instituten die het nu zijn. Docenten leren ook meer als ze in contact komen met bedrijven, instellingen en verenigingen. Dan wordt het echt ‘een leven lang leren’.”
Kinderen kunnen veel meer dan wij denken, we leren ze het leven!
Ik ben een sportfanaat, hou van uitgaan en lekker eten. Kortom van samen het leven vieren en verbinden. Mijn motto: geniet nooit met mate! Van nature heb ik veel vertrouwen in de mens. Dat vertrouwen en vieren van het leven wil ik ook meegeven aan jongeren. Dat ze met plezier naar school gaan en vooral ontzettend veel lol maken.
‘Stephan is een energiek en optimistisch persoon, een echte gangmaker en iemand die bergen weet te verzetten. Toen Stephan tijdens de expeditie Agora kon ervaren en de leerlingen zelf over hun school hoorde vertellen, wist hij meteen: ‘dit is wat ik wil’ en maakte dat ook waar. Voor ons is Stephan het voorbeeld van hoe je een bestaand idee (Agora) van een ander (Jan Fasen) kan adopteren en vervolgens kan implementeren. Stephan heeft ervaren hoe belangrijk commitment van het bestuur en het betrekken van de gehele organisatie is tijdens zo’n proces. Zoals bij veel pioniers verliep dat niet zonder slag of stoot. Stephan staat voor zijn visie en missie, waarbij hij congruent doorvoert waar hij in gelooft. Concessies zijn daarbij geen optie.‘
Claire Boonstra