Jung Mi Kim: “Alles begint bij liefde”

Jung Mi Kim deed in 2024/2025 mee met Expeditie Leiderschap. Zestien jaar lang pionierde ze op basisschool Laterna Magica en sinds schooljaar 2024-2025 is ze directeur bij Amare, in Driehuis. Amare is de derde Agora basisschool in Nederland en heeft daarmee een bijzondere plek in het Nederlandse schoollandschap. In deze blog vertelt Jung Mi over haar visie op leren, de manier waarop het onderwijs is ingericht op Amare en de noodzaak van dit type onderwijs.

Amare opende in 2023/2024 haar deuren en is het antwoord op de groeiende behoefte aan diversiteit in het onderwijs in de regio. Niet alleen wettelijk gezien (denk aan de Wet “Versterking positie ouders en leerlingen in passend onderwijs” en het streven naar inclusief onderwijs in 2035), maar ook – juist – vanwege de vele kinderen die niet meer meekwamen in het regulier traditioneel onderwijs. In korte tijd is de school uitgegroeid tot een plek waar kinderen, ouders én leerkrachten graag komen.

Wat het hier anders maakt dan andere scholen? Jung Mi: “De community en echte aandacht voor elkaar.”

De kinderen, collega’s en ouders wíllen hier zijn.

Co-creatie in de community

Jung Mi: “We doen het hier echt met elkaar. It takes a village to raise a child. Sámen leven we, ontwikkelen we, spelen we, en maken we. En dus stimuleren we ouders en andere betrokkenen om te helpen op Amare; we zorgen voor inclusief onderwijs.

Zo hebben we bijvoorbeeld het evenementenbureau, waarin kinderen en ouders samenwerken om events te organiseren. Ze brainstormen en bespreken samen wie wat wil oppakken. Zo hebben ze ook het feest georganiseerd waarbij we de naam van de school bekend maakten. De één maakt de uitnodigingen, de ander doet de opening, etc. Iedereen draagt bij op zijn eigen manier. Het maakt niet uit wat je doet, maar hoe je het doet.

En die aanpak werkt. Mensen geven spullen, helpen met het aanleggen van de moestuin, het bouwen van het kippenhok en regelen oppas voor elkaar. Ze blijven na schooltijd hangen en komen zelfs in het weekend helpen klussen. Ze wíllen hier zijn. Ze voelen dat ze hier van betekenis zijn en dat ze gezien worden. Mensen zijn trots op deze plek, ze hebben hem zelf gebouwd. Daar draait het wat mij betreft om op Amare, in een community: co-creatie.”

We hebben bij Amare maar één regel: ik ben liefdevol voor mezelf, de ander en de omgeving.

School als veilige basis

Dat de school een veilige, stabiele thuishaven moet zijn voor kinderen, werd Jung Mi al op jonge leeftijd duidelijk. “Ik was zes toen ik naar Nederland kwam en heb toen in diverse pleeggezinnen gewoond. Maar ik zat altijd op dezelfde school. School was voor mij de plek waar ik mezelf mocht zijn en waar ik werd gezien door de leerkrachten. Waar ik mocht dansen, zingen en toneelspelen, en werd geïnspireerd door bijvoorbeeld een juf die operazangeres was. School gaf mij veiligheid, gezelligheid en hulp die ik buiten school niet kreeg. Ik bleef dan ook zo lang mogelijk op school ‘hangen’.

Ik vind daarom dat het op school allemáál moet gebeuren. Én rekenen én taal én creatief bezig zijn én jezelf mogen uiten én brede vaardigheden leren. Het gaat erom dat je gezien wordt, dat je mag zijn wie je bent – of dat ontdekken – en dat je je mag ontwikkelen op je eigen manier. Uiteindelijk draait het erom dat kinderen goede wereldburgers worden en hun steentje bijdragen aan een mooiere wereld. We hebben daarom bij Amare maar één regel: ik ben liefdevol voor mezelf, de ander en de omgeving. Want alles begint bij liefde.”

Het onderwijs volgt het kind, in plaats van andersom.

Doorgaande ontwikkel- en leerlijnen

Jung Mi: “Een van de schadelijkste dingen uit het regulier traditioneel onderwijs vind ik het leerstofjaarklassensysteem. Kinderen worden alleen maar vergeleken met elkaar, ook al is de één in oktober jarig en de ander in mei. En kom je niet mee? Dan blijf je zitten, wat een gevoel van falen creëert. Deze manier draagt niks bij aan de ontwikkeling van kinderen en geeft ook geen inzicht daarin.

Bij Amare hebben we twee groepen, waarin kinderen van verschillende leeftijden bij elkaar zitten. We werken met doorlopende ontwikkel- en leerlijnen. Ieder kind doorloopt die op zijn eigen tempo en op een manier die bij hem/haar past. Beide groepen worden begeleid door meerdere coaches, zoals we de leerkrachten noemen. Een kind is dus niet afhankelijk van één coach, maar wordt gezien door meerdere professionals. Op deze manier doet ook iedereen het beste wat hij/zij kan, er is geen concurrentie tussen coaches of klassen.”

Interesses en behoefte van het kind centraal

“Het ‘marktplein’ vormt het bruisende hart van onze school. Daaromheen hebben we allerlei leerruimtes: van rustige studieruimtes tot een atelier, een theaterzaal en een laboratorium. Kinderen starten en eindigen de dag in hun eigen groep. Dan checken we bij elkaar in en kijken we hoe het met iedereen gaat of dat iemand misschien niet lekker in z’n vel zit. We hebben echte aandacht voor elkaar en ondersteunen waar nodig.

Na de dagstart kiezen kinderen zelf wat ze willen doen. Zo leren ze hoe het is om een persoon te zijn (naar de drie lagen van Biesta: kwalificatie, socialisatie, subjectificatie): wat voelt vandaag goed voor mij? De coaches kennen de leerlijnen en koppelen op basis daarvan bepaalde leerdoelen (Challenges) aan hetgeen de kinderen willen creëren. Het onderwijs volgt het kind, in plaats van andersom.

Die challenge bekijkt het kind vanuit vijf perspectieven, de vijf ‘werelden’ van Agora: wetenschappelijk, kunstzinnig, maatschappelijk, spiritueel en/of sociaal/ethisch. Zo wilden een aantal leerlingen een tijd terug een kantine beginnen. Ze wilden broodjes maken en verkopen. De coaches koppelden hier reken- en taaldoelen aan. Hoeveel kost één broodje? En wat moet de klant dan betalen als hij 2 broodjes wil? Of 1,5?”

We kijken naar het potentieel.

Werken vanuit het potentieel

“Werken op onze school lijkt vanaf de buitenkant misschien makkelijk, omdat het inhoudelijk heel creatief en vrij is. Maar we hebben uitstekende leerkrachten nodig, júíst omdat we niet uit een boek of een methode volgen. Voor leerkrachten is het daarom in het begin vaak spannend of lastig. Maar als ze er eenmaal aan gewend zijn vinden ze het geweldig. Je bent creatief bezig en kunt samen dingen ontdekken. Bij een sollicitatie kijk ik daarom niet naar iemands ervaring, maar naar de mens en het potentieel: wat heb jij te brengen? Je hoeft niet alles te kunnen, maar je moet wel nieuwsgierig zijn en hier willen zijn. We kunnen elkaar helpen en versterken.”

Kenmerkend voor Amare

Andere zaken die kenmerkend/opvallend zijn aan het onderwijs op Amare:

We werken niet met rapporten, maar volgen op basis van observaties, coachgesprekken, het werk van de kinderen, foto’s en filmopnames. Dit doen we samen met de ouders, die meedoen en helpen wanneer ze kunnen.
We leren in de échte praktijk, we nemen kinderen mee naar buiten.
Er is geen jaarnormtakenlijst voor collega’s, je doet wat je kan.
In samenwerkingen kijken we naar wat mogelijk is en hoe het bij óns past.

Houd vast aan je innerlijke kompas en vertrouw op jezelf.

Plezier in het leren

Jung Mi: “Het is mijn doel dat kinderen weer plezier krijgen in het leren. Want het hele leven is leren. Het doet me goed om te zien dat dat lukt. Er zitten hier veel kinderen op school die al eens of vaker zijn geswitcht, die het moeilijk hebben gehad. Er zitten zelfs kinderen die thuis waren komen te zitten. En kinderen die een heel stuk met de trein moeten reizen om hier te komen. Maar na een paar maanden op Amare zien we de energie weer terug in hun ogen. Ze zijn fysiek en cognitief gegroeid en zijn liever geworden. Onze school laat kinderen weer opbloeien en daar ben ik enorm trots op.”

Een brief van een ouder

Onderstaande uit een brief die een ouder naar het team van Amare had gestuurd, illustreert mooi hoe Amare het kind voorop zet en hoe kinderen weer opbloeien. Jung Mi: “Dit is waar we het voor doen.”

(…) Onze [naam kind] had op 6-jarige leeftijd een burn-out opgelopen. (…) Met grote zorgen begonnen we dit nieuwe schooljaar. We wilden zo graag zorgen dat hij zijn plezier en levenskracht weer terugvond. Als heel snel zagen we op school de bedding ontstaan waarin hij langzaam veiligheid kon gaan vinden. (…) Stapje voor stapje is hij langzaam weer zichzelf geworden.

We hebben gezien dat de meesters extra hun best deden toen [naam] het lastig vond om een band met hen op te bouwen. We hebben gezien dat jullie zijn manier van denken leerden begrijpen. We hebben gezien dat hij een stevige basis aangeboden kreeg in het onderwijs. We hebben gezien dat hij kleine projecten mocht doen die hem houvast gaven in de groep. We hebben gezien dat hij deel mocht nemen aan het evenemententeam (wat hem echt deed opleven). We hebben gezien dat jullie hem ruimte gaven voor zijn sociale worstelingen. We hebben gezien dat jullie hem nu meer uitdagen nu er meer rek mogelijk is. En we hebben ook gezien hoe school zorgt voor zijn glutenvrije dieet, waardoor hij er niet steeds buiten valt.

(…) We hebben na een schooljaar met z’n allen hard werken, jullie als school en wij als ouders, [naam] weer teruggekregen in zijn levensenergie en -kracht. Sinds het laatste kwartaal is hij weer het vrolijke en energieke jongetje dat wij zo ontzettend gemist hebben. En dat maakt ons oneindig blij en dankbaar!

Vertrouw op je innerlijke kompas

“Een nieuwe school starten is een grote uitdaging. Al helemaal met zo’n vernieuwend concept als Agora, waar geen kant-en-klare handleiding of opleiding voor bestaat. Maar ik vertrouw erop dat de ontwikkeling van Amare deze stijgende lijn vasthoudt en veel kinderen de plek biedt die ze zo verdienen. Belangrijk is dat we blijven vasthouden aan onze visie.

Dat is iets dat ik heb geleerd tijdens Expeditie Leiderschap: houd vast aan je innerlijke kompas en vertrouw op jezelf. Je kunt niet blijven wachten op de systemen en geld. Natuurlijk moet je blijven nadenken over wat verantwoordelijk en veilig is, maar het belangrijkste is dat wat je doet, menselijk is en het goede op dat moment. Ook als dat soms betekent dat je buiten de lijntjes kleurt en grenzen opzoekt om verandering teweeg te brengen.”