Karin van Zutphen: “Elkaar serieus nemen, daar draait het om”
Voor oud-deelnemers van Expeditie Leiderschap staat Karin van Zutphen bekend als die energieke begeleider die zorgt voor verbinding, met daarbij ook nog eens een grote rugzak aan ervaring en kennis. Karin is niet alleen vaste begeleider van de groepen, maar ook opleider voor stichting NIVOZ én directeur van een Integraal Kindcentrum in Uden. Ze was schoolleider van het zeer vernieuwende Wittering.nl, Haar motto: Every child needs a champion.
Het was in haar eigen basisschooltijd dat er iets strijdlustigs in Karin losbarstte. “Ik werd zelf wel serieus genomen en gezien, maar voor andere kinderen in mijn klas – die specifieke begeleiding nodig hadden – werd dat al snel lastig. Op jonge leeftijd zag ik al wat dit met die kinderen deed: ze raakten diep gekwetst en beschadigd. Ik heb mezelf toen beloofd: ik ga ervoor zorgen dat íedereen in het onderwijs erbij hoort en serieus genomen wordt.”
Elkaar serieus nemen
Dat is waar het volgens Karin om draait in het onderwijs: elkaar serieus nemen. “Als je iemand serieus neemt, heb je oog voor het totaalbeeld. Je bent nieuwsgierig naar wat er is wat je niet ziet. Naar wat er nodig is om iemand een zetje te geven. Je zorgt ervoor dat de ander van betekenis is. En dat maakt dat jij anders handelt. Wat mij betreft is het pedagogisch leiderschap zoals Biesta het omschrijft, de kers op de taart als het gaat over de pedagogiek die je op je school wilt zien. We moeten beseffen dat we aan het opvoeden zijn. En elkaars werk serieus nemen.
Ik heb lang het gevoel gehad dat ik moest kiezen – tussen eenvoud en complexiteit, dynamisch en kalm, pionieren of niet. Maar volgens mij kan dat er allemaal zijn, want alles is er altijd. Ook dát moet je serieus nemen. Dat geldt ook voor hoe je met het kind omgaat.”
“Dat de ander van betekenis is, maakt dat jij anders handelt.”
Integriteit en leidinggeven
De periode die Karin het meest heeft gevormd tot wie ze nu is, is de tijd waarin ze schoolleider was bij Wittering.nl. “Het heeft me geleerd wat integriteit betekent. Hoe je nederig kunt zijn naar een concept en de bedoeling op een plek. Eerst begrijpen, dan begrepen worden. Het heeft me ook geleerd om meer op m’n intuïtie te vertrouwen en van daaruit te handelen. Mijn rol daar omvatte alle elementen die voor mij leiderschap betekenen: zelf voorleven, vanuit nieuwsgierigheid reageren, verbinden met de hele context van het kind. Dat heb ik daar zo mogen voelen. Het heeft voor mij erg bevestigd dat dát de manier is om leiding te geven. Door te luisteren en te steunen, zonder het over te nemen. Ik heb nog elke dag iets aan mijn ervaring daar.”
Karin heeft die school natuurlijk ook wat gebrácht. Ze heeft de processen nog congruenter gemaakt, op alle lagen. En de teamcultuur veranderd naar één die ook voor het team zelf goed was. “Het team zorgde er in alle opzichten voor dat het kind kon floreren, maar daarin konden ze zichzelf soms vergeten. Ik heb ervoor gezorgd dat ze ook elkáár ondersteunen, zodat ze zelf kunnen floreren.”
“Geef leiding vanuit nieuwsgierigheid. Luister en steun, zonder het over te nemen.”
De verbinding tussen theorie en praktijk
In haar tijd bij Wittering.nl gaf Karin vaak lezingen. “Dat vond ik fantastisch. Ik liet graag zien dat je vanuit een holistische benadering prima onderwijs kunt geven. Dat er veel mogelijk is als je lesgeeft vanuit waarde. Nu geef ik nog steeds weleens lezingen, maar zijn ze inhoudelijk meer gericht op (pedagogisch) leiderschap. Ook heel leuk! Ik leg de verbinding tussen de theorie en praktijk, tussen de modellen en wat ik doe in mijn werk. Vanuit mijn ervaring kan ik op een toegankelijke manier voeding geven aan de theoretische onderbouwingen.”
De start van Expeditie Leiderschap
Zo’n lezing bij Wittering.nl zorgde er ook voor dat Karin jaren geleden in contact kwam met Claire Boonstra. “We hadden Claire uitgenodigd voor een lezing bij ons op school. Ze was erg onder de indruk van ons onderwijs. Ze heeft me toen gevraagd of ik wilde helpen met het opzetten van wat nu Expeditie Leiderschap is, ‘een school voor schoolleiders’. Ik dacht mee vanuit de gedachte ‘wat heb je als schoolleider nodig om gevoed te worden?’. Dit was echt een supertoffe uitnodiging en ik ben heel blij en dankbaar dat ik nu de groepen mag leiden.”
“Met Expeditie Leiderschap ervaar je echt zelf wat belangrijk is.”
De transformatie van schoolleiders
“Het mooie aan Expeditie Leiderschap vind ik dat het schoolleiders helpt om patronen te doorbreken. Je zit niet achterover, te luisteren naar wat belangrijk is, maar je ervaart het echt zelf. In de loop van de zeven expedities zie ik mensen openen, opbloeien en floreren. Ze komen in contact met delen van zichzelf die ze eerder nooit hebben gezien. Ik zie mensen echt veranderen, een puurder mens worden. Iemand die begrijpt wat er nódig is in het onderwijs. Het is fantastisch om als procesbegeleider daaraan bij te mogen dragen.”
Energie en verbinding
“Als procesbegeleider heb ik oog voor ieders proces. Ik weet wat ze meemaken en kan me goed inleven. Ik investeer echt in de deelnemers. Niet alleen met tijd, maar ook met oprechte aandacht en energie. Ik weeg zorgvuldig af wat helpend kan zijn voor de groep en voor hen individueel. Ik hoor vaak dat ik energie geef en zorg voor verbinding. Dat ik op een laagdrempelige manier de dingen aan de orde stel. Zelf leer ik ook heel veel van dit proces. Van iedereen. Ook al heb ik wel het gevoel dat mijn eigen pionierschap hier minder tot zijn recht komt, ben ik toch blij dat ik kan bijdragen aan de transitie van anderen.”
Deelnemen aan Expeditie Leiderschap
Wil jij ook onderdeel zijn van een groep pioniers in het onderwijs? En onder begeleiding van Karin je ontpoppen tot leider die weet wat nodig is én er naar handelt? Meld je dan nu aan voor het volgende cohort van Expeditie Leiderschap.
Lees ook deze blogs
Karin van Zutphen: “Elkaar serieus nemen, daar draait het om”
Onderwijsvragen-sessie: bovenhalen waar behoefte aan is
‘Hoe houden we IKC De Lis toekomst-bestendig?’
