Dus, scholen en besturen: draai het eens om. Begin bij je visie – en bij de volledige wettelijke opdracht – en geef daar invulling aan. Werk aan een cultuur waarin die visie niet een mooie slogan is die op de gevel staat of in een strategisch beleidsplan dat diep weggestopt in een la ligt. Bouw een cultuur waarin die visie in alles wat je doet doorleefd wordt en daarmee doorgegeven wordt aan – en door – je collega’s en daarmee aan de kinderen. Zodat deze overal terug te vinden is. En als je dan een inspectiebezoek krijgt, kun je deze beginnen met “Wat fijn dat jullie er zijn. We laten jullie zien wat onze visie is, hoe we die vorm geven en wat dat betekent voor onze leerlingen.”

Ik ken een toffe school – die in mijn ogen hun bedoeling supercongruent doorleeft en voorleeft. Ze zijn echt een ‘voorbeeldschool’ – die zich bij het eerste inspectiebezoek had laten verleiden tot het (op aangeven van het bestuur) inhuren van een adviesbureau om goed voorbereid te zijn op de komst van de inspectie. Tijdens het bezoek lieten ze netjes alle gevraagde documenten met gezette vinkjes zien. Maar ze gingen ook – aldus de directeur – allerlei ‘trucjes’ laten zien die ze hadden geleerd van het adviesbureau. Ze zakten door het ijs.

In de herkansing pakten ze het geheel anders aan: ze namen de inspecteurs helemaal mee in hun visie en lieten gloedvol zien hoe ze die in elke interactie in de praktijk brachten. Met tranen in de ogen en een brok in de keel verliet de inspectie aan het eind van de dag het pand en was de school met vlag en wimpel ‘geslaagd’.