Een school erkennen als ecosysteem is de basis van ontwikkeling
Toen Margret Omtzigt, schoolleider van de St. Josephschool in Emmeloord, zich aanmeldde voor Expeditie Leiderschap (EL), hoopte ze vooral om mensen met dezelfde visie te ontmoeten, die met dezelfde vraagstukken worstelen. Maar EL bracht haar veel meer dan alleen dat. In deze blog vertelt ze over haar ervaring en inzichten.
“Ik wil mij inzetten om een liefdevolle, natuurrijke plek voor kinderen te creëren waar zij kunnen spelen en ontdekken. Waar zij leren met hun hoofd, handen en hart. Vanuit het idee dat ze over, van en in het leven zelf leren. Daarom is onze school nu in transitie naar een kindcentrum. Een plek voor onderwijs, opvang, ontmoeting en ontwikkeling.”
Anders dan andere
Om een leidende rol te nemen in die transitie, zocht Margret nog naar handvatten. “We moesten op zoek naar andere wegen. Die vond ik bij Expeditie Leiderschap. Deze opleiding is heel anders dan andere managementtrainingen. Je kijkt vooral naar de systemen in jezelf. Ik heb dit traject samen met een collega mogen volgen. Dat is heel fijn. Ook nu, na de expedities, werkt alles wat we hebben geleerd door. Dat is belangrijk, want samen trekken we de kar van de transitie.”
“We leven in een andere tijd, die vraagt om een andere aanpak”
Zelfonderzoek
“Ik had van tevoren al gedacht en gehoopt dat het een intensief programma zou zijn. En dat was het ook! Tijdens iedere expeditie stond een ander thema centraal, daardoor was er veel afwisseling. De rode draad was het vinden van antwoorden op de vragen: ‘Hoe verhoud ik me tot mezelf? En hoe verhoud ik mezelf tot de systemen in het onderwijs?’. Het is zelfonderzoek. Theorie U gaf hiervoor de handvatten om te komen tot nieuwe inzichten en een diepgaande verandering.”
Een andere tijd
Wat Margret verraste was dat er veel scholen zijn die met dezelfde vraagstukken worstelen, die allemaal proberen het wiel opnieuw uit te vinden. Ze kwam tot het inzicht dat we écht nog wat te doen hebben met elkaar. “Je merkt dat systemen nog diep geworteld zitten in onszelf. Dat moeten we blijven herkennen en benoemen. En onszelf de vragen blijven stellen: ‘Waarom doen we wat we doen? En wat wordt het kind hier beter van?’. We leven in een andere tijd, die vraagt om een andere aanpak.”
“Een school is een ecosysteem: een keuze op het ene beleidsterrein heeft invloed op alle andere”
De school als ecosysteem
“Om dat voor elkaar te boksen, moeten we het onderwijs als ecosysteem zien. Alles en iedereen is met elkaar verbonden. De ontwikkelkracht van mensen bepaalt uiteindelijk het succes van de totale ontwikkeling. Dat betekent dat je werk maakt van een lerende cultuur binnen je organisatie. Ga niet voor de snelle oplossing, maar voor duurzaamheid. Doorzie en overzie wat de gevolgen zijn van een keuze op een bepaald beleidsterrein. Dat heeft namelijk invloed op alle andere beleidsterreinen, op kinderen en volwassenen. Want alles hangt met elkaar samen.”
Flow
Wat Margret ook is gaan inzien, is het principe van flow. “Als je helemaal in lijn bent met dat waar je voor staat, dan kom je in een flow terecht. Werken gaat dan vanzelf. Tijdens EL heb ik dat heel erg gevoeld en ik zoek dat nu steeds op in mijn werk. Ik stimuleer mijn team om ook bij dat gevoel te komen. Onder andere door een heel open cultuur te hanteren. Ik vind dat enorm belangrijk, omdat je als leerkracht je eigen instrument bent. Zit jij niet lekker in je vel, dan heeft dat invloed op de kinderen.”
“Expeditie Leiderschap is een enorme kans om werk van jezelf te maken”
Koersbepalende rol
“Ik ben me tijdens EL ook veel bewuster geworden van mijn rol als leider. Ik vertrouw op het vakmanschap van het team op de werkvloer, maar mijn rol is koersbepalend in de visie. Ik ben me hier meer over gaan uitspreken en ben zichtbaarder en herkenbaarder geworden binnen de school. Ook als het moeilijk wordt. Dat is misschien wel de grootste uitdaging. Want wat doe je als bijvoorbeeld de toetsresultaten tegenvallen? Blijf je dan vertrouwen op dat waar je voor staat? Blijf je trouw aan je nieuwe manier van lesgeven of ga je terug naar de gebruikelijke methoden?”
Met de billen bloot
Of Margret het andere leiders in het onderwijs zou aanraden om deel te nemen aan EL? “Als je niet bang bent om met de billen bloot te gaan, ja! Zie het vooral als een avontuur. Het is een enorme kans om werk van jezelf te maken. Je krijgt grip op je eigen leiderschap én je pedagogische leiderschap binnen je organisatie. Mij heeft het veel bevestiging en goede moed gegeven om met vertrouwen vast en vol te houden. En het fijne is dat je dit niet allemaal alleen hoeft te ondergaan, maar je doet het samen met een inspirerende groep onderwijspioniers!”
Lees meer over Expeditie Leiderschap.
