Basisschool De Buut: Zien, gezien worden en laten zien
In Nijmegen-Oost staat een kleinschalige basisschool waar ze jaarlijks meer aanmeldingen krijgen dan ze kunnen plaatsen en moeten werken met een loting. Wat maakt deze school zo bijzonder? In deze blog vertelt schoolleider Janneke Colsen over het ontstaan en de visie van De Buut. Ook legt leerkracht Benjamin Kuijpers uit waarom hij hier zo graag werkt.
Jannekes verhaal begint in een heel andere sector, namelijk de psychiatrie. “Ik vond het fijn om mensen te helpen. Maar ik had heel sterk het gevoel dat ik veel meer voor mensen zou kunnen betekenen in het onderwijs, daar sta je namelijk aan de basis van de ontwikkeling van kinderen. Er waren destijds veel lerarentekorten en dus kon ik gratis de Pabo volgen. Ik ben vervolgens begonnen als therapeut op school en later ben ik voor de klas gaan staan.”
Belangrijke basis
“En dat is waar het begon te knellen. Ik zag de grote rol die de school heeft in het vormen van kinderen. Maar ook dat er vooral gefocust wordt op stil zitten, luisteren en taal en rekenen. Daar kan onderwijs toch niet voor bedoeld zijn? In mijn ogen gaat het er op school om dat een kind gezien wordt, dat het voelt dat het ertoe doet. Met een gesprek van 10 minuten kun je al zó’n verschil maken. Op een gegeven moment kwam er hier op De Buut een vacature vrij voor schoolleider. Dat was eerst helemaal niet mijn idee. Maar ik zag de kans om iets op mijn manier te gaan organiseren en die heb ik gepakt.”
Zelfstandig opgroeien tot wereldburger
Janneke: “Het motto van De Buut is ‘Zien, gezien worden en laten zien’. Alle leerkrachten staan 100% achter die visie. Samen werken we aan de volgende belofte: als je De Buut verlaat, weet je wie je bent, hóe je leert en wat jij kunt betekenen voor een betere wereld. Ik ben van mening dat je gevoel van geluk bepaalt waartoe je in staat bent en hoe je wilt werken aan een betere wereld. En geluk is geworteld in vertrouwen, vriendelijkheid en sociale verbondenheid. Daar focussen we ons dan ook erg op hier op school.”
“In mijn ogen gaat het er op school om dat een kind gezien wordt, dat het voelt dat het ertoe doet.”
Regie over eigen leerproces
“Toen ik hier begon als schoolleider, gingen twee locaties fuseren. Er werd een nieuw gebouw gebouwd en samen met het ontwikkelteam hebben we bepaald hoe we wilden dat onderwijs eruit zag.
We werken met drie leerpleinen, waarin groepen 1,2,3 – 4,5 – 6,7,8 samen zitten. Op ieder leerplein zitten drie tot vijf leerkrachten. We starten de dag in de ‘thuisgroep’, waarna iedereen instructie volgt en vervolgens zelfstandig aan het werk gaat. Er zijn verschillende ruimtes waarin alle kinderen door elkaar kunnen zitten en samenwerken. Ze kiezen zelf op basis van hun weektaak wat en hoe ze leren, binnen het thema waarmee we die periode werken. Nu is dat bijvoorbeeld ‘In onze stad Nijmegen’. Kinderen gaan de wijk in, naar de bibliotheek, krijgen les van een gastdocent of ouder. Ze onderzoeken bijvoorbeeld wie Hugo de Groot was of zoeken kunstwerken in de stad. Aan het eind laten ze zien wat ze hebben geleerd.”
Intrinsieke motivatie
“Deze manier van leren zorgt ervoor dat de kinderen zelfstandig en betrokken zijn. Ze hebben invloed op hun leerproces en zijn niet afhankelijk van één leerkracht. Doordat ze door meerdere leerkrachten worden gevolgd, wordt niet alleen hun ontwikkeling breder in kaart gebracht, ze voelen zich ook gezien. En dat heeft een positieve invloed op hun gedrag: kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en leren te leren vanuit hun intrinsieke motivatie. Die intrinsieke motivatie wordt ook gestimuleerd bij de leerkrachten. Ik geef ze namelijk ruimte om het onderwijs te maken. Ik ondersteun vooral.”
“Je hebt met elkaar de missie om elke dag, elke periode, elk schooljaar betekenisvol te maken.”
Perspectief van een leerkracht
En dat kan leerkracht Benjamin beamen: “Vanaf de eerste dag dat ik hier kwam, vond ik het geweldig. Ik ben naast een carrière als muzikant het onderwijs ingestroomd, omdat ik iets betekenisvol wilde doen. Ik ben de deeltijd Pabo gaan volgen, ben hier op De Buut afgestudeerd en nooit meer weggegaan. De kinderen zijn zo puur en hebben echt zin om te leren. Ik geniet enorm van de interactie met de kids.
Verder krijg ik veel ruimte om te doen wat ik wil. Ik sta helemaal achter de visie van deze school en ik werk graag mee om ons onderwijs optimaal neer te zetten. Daar word ik heel gelukkig van, want je ziet direct resultaat bij de kinderen. Volgens de drie pijlers van Biesta zit een kind op school om:
- zich te kwalificeren (leren wat je moet leren)
- te socialiseren (vrienden maken)
- te subjectiveren (wie ben ik t.o.v. de groep?)
Dat gebeurt heel mooi op De Buut en daar ben ik enorm trots op.”
Gezamenlijke drive
“Het mooie van het werken op onze school is dat je alle leerlingen kent en je met de andere leerkrachten van je leerplein meerdere jaren samen verantwoordelijk bent voor een groep kinderen. Je hebt met elkaar de missie om elke dag, elke periode, elk schooljaar betekenisvol te maken. Dat zorgt ook voor een goede sfeer onder de leerkrachten. Je bent van elkaar afhankelijk, checkt ’s ochtends bij elkaar in en versterkt en ondersteunt elkaar aan.”
De school als gemeenschap
Benjamin: “Ik werk ook in een invalpoel, dus kom ook regelmatig op andere ‘reguliere’ scholen. Dat bevestigt voor mij altijd hoe fijn het hier op De Buut is. Op De Buut handelen we vanuit onze verbetercultuur en kijken we naar wat bijdraagt. We zorgen ervoor dat de school een fijne gemeenschap is waarin kinderen gezien worden en zich veilig kunnen ontwikkelen. Op deze manier werken is zo waardevol, daar haal ik mijn voldoening uit.”
Durf te gaan staan
Waar Janneke het lef vandaan heeft gehaald om het totaal anders te doen? “Expeditie Leiderschap is voor mij heel waardevol geweest. Het liet me inzien dat ik niet de enige ben met deze visie op onderwijs. Het heeft me meer lef gegeven, waardoor ik ervoor ben durven te gaan staan.”
Lees ook deze blogs
Basisschool De Buut: Zien, gezien worden en laten zien
Transformeren kun je leren
Prototypen in ‘de tussentijd’ – Arwen van Putten
