"Het schoolsysteem ís niet normaal"
Ondanks dat Nick uit een onderwijsfamilie komt, besloot hij zelf om Bedrijfseconomie te studeren. Vanuit zijn liefde voor ondernemen verhuisde hij daarna naar Amsterdam om daar als projectleider te werken op de Zuid-As. Toch vond hij daar niet de passie die hij zocht. En dus stapte ook hij het onderwijs in. Met een diploma Docent Maatschappijleer op zak werkt hij nu bij Vonk Amsterdam, waar hij het voortouw neemt in het leiden van de transitie naar regeneratief onderwijs. Zijn deelname aan Expeditie Leiderschap heeft hem daarin veel vertrouwen gegeven.
Nick is sinds hij actief is in het onderwijs altijd al bezig geweest met de ontwikkeling ervan. Wat voor burgers willen wij en hoe zien we leerlingen de wereld in gaan? Geïnspireerd door ‘de Emile’ van Rousseau, heeft de subjectificatie van kinderen Nick altijd gefascineerd. “We zijn kinderen als object gaan zien, waar we kennis in stoppen om er uiteindelijk iets van te maken. Door middel van kaders en regels proberen we ze te disciplineren volgens onze ideeën over hoe een kind moet zijn. Terwijl een kind zijn eigen denkende ‘ik’ is dat zelf een plek in de wereld moet ontdekken.”
“Een kind moet zelf zijn plek in de wereld ontdekken”
Op weg naar regeneratief onderwijs
“Het frappante is dat we dit – het schoolsysteem – als normaal gaan zien. Maar het ís niet normaal. We hebben het alleen met elkaar bedacht. ‘Wat zijn de ideeën achter het concept onderwijs?’, ‘Wat willen we dat kinderen kunnen?’, ‘Hoe krijgen we kinderen uit de school?’, en ‘Hoe zorgen we ervoor dat docenten weer regie mogen nemen over hun lesmethode?’. Dat soort vragen houden me bezig.” En dus stapte Nick naar zijn directeur. “Er moet iets veranderen. We willen bewegen naar een duurzamere school met regeneratief onderwijs. We leren kinderen zichzelf te ontwikkelen zodat zij op hun beurt met hun talent iets terug kunnen doen voor de maatschappij.”
Onderwijsvraagstukken onder de loep
En zo werd Nick door een bestuurder getipt over Expeditie Leiderschap (EL). “Toevallig had ik ook net het Onderwijsvragenboek gelezen. Toen viel alles op z’n plek. De opleiding sluit precies aan op de vragen die wij onszelf stelden tijdens de transitie. Ik meldde me aan vanuit de behoefte om die onderwijsvraagstukken onder de loep te nemen.”
Voor ieder wat wils
“Na het lezen van de website was ik bang dat de spirituele oefeningen misschien de boventoon zouden voeren, maar dat was gelukkig niet zo. Er was veel ruimte voor het bespreken van mijn en ieders eigen onderwijsvragen en praktische voorbeelden. Wat ik heel prettig vond is dat je het samen doet met gelijkgestemden. Je wordt erg gestimuleerd om buiten bestaande kaders te denken. De begeleiding daarbij was fantastisch. Net als de locaties waar de expedities plaatsvonden. Het programma is heel divers en zo zit er voor iedereen iets in.”
“Vraag jezelf af: is deze verandering ook een verbétering?”
Onderzoek de vragensteller
“Wat me boven verwachting veel heeft gebracht zijn de opdrachten waarbij je met jezelf aan de slag ging. Ik had daar van tevoren niet echt behoefte aan. Ik was vooral geïnteresseerd in het vinden van antwoorden op mijn onderwijsvragen. Maar hier bleek dat we toch echt een laag dieper moesten en vanuit onszelf bewustzijn krijgen op vragen als: ‘Wie is die vragensteller?’. Ik realiseerde me hierdoor dat het soms goed is om iets te doen waarbij je van tevoren niet denkt dat het je iets oplevert.
Een ander voorbeeld hiervan is de opdracht met de kernkwadranten, waar ik niet direct een antwoord uit verwachtte. Je kijkt hierbij naar je kwaliteiten, valkuilen, dingen waar je niet tegen kan, etc. Hierdoor ben ik erachter gekomen dat ik ongeduldig ben, maar dat verandering tijd kost en je iedereen de tijd moet geven om zich op zijn eigen tempo aan te passen aan die verandering. Deze opdracht bleek daardoor tóch heel behulpzaam voor mijn leidinggevende rol in de transitie.”
Waardevolle inzichten
“Ik vond de sprekers heel interessant, maar misschien heb ik nog het meeste geleerd van de gesprekken buiten de ‘lessen’ en opdrachten om. Zo ben ik door de begeleiding van Karin van Zutphen anders gaan kijken naar transitie. Want als je iets nieuws implementeert, is het dan wel écht een verbetering en niet alleen een verandering? Zij heeft me echt goed op weg geholpen met het zetten van realistische stappen naar regeneratief onderwijs en me doen inzien dat je daarbij bijvoorbeeld ook de arbeidsorganisatie anders moet inrichten.
Waar ik voor mijn deelname aan EL nog weleens kon twijfelen of mijn dromen voor het onderwijs wel realistisch zijn, heeft Rich van den Berg me het vertrouwen gegeven dat het écht haalbaar is. Expeditie Leiderschap heeft voor mij bevestigd dat ik op de goede weg ben en me geholpen om dit voort te zetten.”
“Met EL wordt het fundament onder je weggehaald en daarna opnieuw opgebouwd”
Praktische toepassingen
Nick heeft ook al dingen toegepast binnen zijn school. “Wat betreft het veranderen van de arbeidsorganisatie zijn nu twee mentoren, in plaats van één, verantwoordelijk voor één klas, geïnspireerd door de theorie van Ben van der Hilst. Verder maken we ideeën voor het bouwen van een nieuwe school, waar we speciale ruimtes inrichten voor thema’s waarmee we werken. Denk dan aan een kas of tuin voor ‘natuur’, een techlab voor ‘innovatie’ en een sportruimte voor ‘vitaliteit’.”
Het fundament opnieuw opbouwen
Wil je ontdekken wie jij bent en wat onderwijs voor jou inhoudt? Dan is Expeditie Leiderschap misschien ook wel iets voor jou. Nick’s tip: lees eerst Het Onderwijsvragenboek. Word je daar warm van? Start dan met de opleiding. “De opleiding is echt anders dan andere cursussen. Je stelt jezelf existentiële vragen. Het fundament wordt onder je weggehaald. En daarna opnieuw opgebouwd. Dat klinkt heftig en dat is het ook. Maar als je hiervoor open staat, gaat het je zeker helpen in je leiderschap.”
