Een nieuwe, rijke leeromgeving voor basisschool de Driemaster

Cover podcast OE Spreekt

Voor de podcast  ‘œ Spreekt’ ging Gemma Benus namens Operation Education in gesprek met Bianca Boerlage. Bianca is schoolleider van de basisschool de Driemaster in Alkmaar. Vanuit haar passie voor onderwijs en ontwikkeling geeft ze leiding aan onderwijsverandering. In de podcast praatte ze onder andere over de onderwijstransformatie op haar school.

Een rijke leeromgeving waarin kinderen zelf kunnen kiezen wat ze willen leren en ontdekken. Dat is het doel van het nieuwe gebouw van de Driemaster. “Kinderen wíllen leren. Ze moeten daarvoor alleen de juiste omgeving, uitdaging en prikkels krijgen. Onder andere het wegnemen van vaste lokalen en een eigen leerkracht stimuleert dat. Die gedachte vormt de basis voor onze nieuwe leeromgeving.”

Hoe het werkt

“We hebben drie units: de onderbouw (leerjaar 1, 2 en 3), middenbouw (leerjaar 4 en 5) en bovenbouw (leerjaar 6, 7 en 8). Iedere unit heeft een aantal lokalen, waar de kinderen van die leerjaren kunnen binnenlopen om te leren. In de ochtend begint iedere klas met een moment in hun stamgroep, met hun vaste leraar. Daarna kunnen de leerlingen zelf kiezen wat ze willen leren en in welk lokaal. Of in welke themahoek ze willen spelen/ontdekken. We geven de kinderen dus veel autonomie over hun eigen leerproces. Tegelijkertijd is er wel veel structuur, omdat alle groepen op hetzelfde moment vrij ‘moeten’ gaan rondneuzen.”

“Eén leraar geeft één vak aan alle groepen. Op die manier zie je samen met je collega’s uit de unit álle kinderen. Eén leerkracht is coach van de kinderen. Twee tot drie keer per week komen alle leraren uit de unit samen om een aantal kinderen door te spreken. Hierdoor is de coach op de hoogte van hoe het gaat met de kinderen in alle aspecten.”

 “Kinderen wíllen leren. Ze moeten daarvoor alleen de juiste omgeving, uitdaging en prikkels krijgen.”

Hoe het eruit ziet

“Het gebouw is organisch gebouwd, duurzaam en gericht op de toekomst. Er liggen zonnepanelen op het dak. Je komt binnen in een grote hal, die het ontmoetingspunt vormt voor iedereen waarmee we het gebouw delen: nog drie scholen en de peuteropvang. Het schoolplein is groen. We hebben een moestuin, theateropstelling, ontdekhoekjes, terugtrekhoekjes, een grote zandbak met waterpomp én een optie voor sportieve activiteiten. We willen ‘buiten’ betrekken in onze lessen. Deze nieuwe indeling biedt daarvoor meer uitdaging dan een tegelveld.”

“Het hele gebouw hebben we samen ingericht met een binnenhuisarchitect, gespecialiseerd in scholen. We hebben natuurlijk de instructieruimtes, afgebakend met glas. Verder hebben we een atelier, treincoupé’s waar kinderen rustig samen of alleen kunnen werken, een bouwplek met kasten vol bouwmaterialen, huisjesframes die dienen als wisselhoek voor bijvoorbeeld een winkeltje, ziekenhuis, etc. En er is een ‘natte hoek’, waar kinderen hun creativiteit de vrije loop kunnen gaan met schilderen, aan de zandtafel, of spelend met schelpen en steentjes, etc. Sommige wanden zijn gemaakt van kurk, zodat je daar je IPC-wand van kunt maken. En door het hele gebouw staan kasten met materialen en plekken waar kinderen hun eigen laadje kwijt kunnen (aangezien ze geen vaste plek meer hebben).”

Dit vinden de kinderen

“De kinderen vinden deze nieuwe manier van onderwijs volgen erg fijn. Zelf je plek kiezen, het loopje tussendoor. Kinderen willen iets leren vanuit betekenis, op een moment dat het voor hen nuttig is. Niet op gezette tijden, bepaald door de leerkracht. Klassikaal leren werkt niet voor alle kinderen. Want alle kinderen leren op hun eigen manier. Als team worden we nu gedwongen om na te denken ‘Waar gaat het over en wat is belangrijk?’. Het gaat erom dat een kind zich veilig en gezien voelt en mag leren wat het wilt leren.”

“We proberen die methoden los te laten en meer te focussen op wat het kind nodig heeft.”

Zo is het voor de leerkrachten

“Voor de leraren kan deze manier van lesgeven doodeng zijn. De methode waar volgens je werkt is je houvast. Maar we proberen hier die methoden los te laten en meer te focussen op wat het kind nodig heeft. Voor sommige collega’s werkte deze manier van onderwijs niet, van hen hebben we afscheid genomen. Tegelijkertijd trekt het juist andere professionals aan. Daardoor hebben we nu een fijn team waarin alle neuzen dezelfde kant op staan.”

Dit vinden de ouders

“Ouders reageerden in het begin heel wisselend op de aankondiging van onze nieuwe vorm van onderwijs. ‘Dit is niet de school waar ik mijn kind destijds heb opgegeven’, hoorden we soms. We hebben veel gesprekken gevoerd met ouders. Dat was soms best heftig. We hebben lessen georganiseerd waarbij ouders 1,5 uur mochten meekijken en de mogelijkheid kregen om na te praten en vragen te stellen. Sindsdien is het vertrouwen bij bijna iedereen weer terug. Maar niet bij iedereen, en dat blijft lastig.”

“Als team worden we nu gedwongen om na te denken ‘Waar gaat het over en wat is belangrijk?’”

Inspiratie uit Expeditie Leiderschap

Bianca deed mee aan Expeditie Leiderschap (EL) om zich sterker te voelen in haar rol als schoolleider. “Tijdens EL ben ik erg geïnspireerd geraakt door de mensen die hun verhaal vertelden. Het heeft me geleerd om mijn onderwijs op een andere manier in te vullen. Vanuit mijn eigen waarden. En met vertrouwen. Daarin lag mijn uitdaging: collega’s zodanig het vertrouwen geven dat zij ook dúrven loslaten van de bekende methoden.

Door EL ben ik gaan ervaren dat het klópt. Dat ik op de juiste plek zit en het aan mij is om mijn collega’s mee te nemen in deze nieuwe vorm van onderwijs. Het voelt als mijn zielsbestemming.”

Luister hier de podcast ‘œ Spreekt’ met het hele verhaal van Bianca Boerlage.

Lees ook deze blogs

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip