Bonaventura Agora en Spring Pabo

17 maart 2026 van 09:30 – 16:00

Verschijnen als mens

Bonaventura Agora
Ilja van Santen, oprichter Bonaventura Agora Leiden: “Kinderen zijn, bij ons, vanaf het moment dat ze binnenstappen al ‘hele’ mensen’. Ze zijn al onderdeel van de maatschappij. En we vertrouwen erop dat ze zich verder willen ontwikkelen als mens. Als je ze aan de voorkant al niet dat vertrouwen geeft, dan kunnen ze het ook niet tonen. Alle leerlingen hebben per definitie andere interesses en ontwikkelvragen. Hun ontwikkeling is ook niet lineair, maar golvend, wat heel natuurlijk is. We vergelijken daarom kinderen alleen met zichzelf. ”

De Bonaventura Agora Leiden was een van de eerste Agora-scholen in het land. Een onderwijsvorm die nu sterk in opkomst is. Het kenmerk van Agora-onderwijs is dat het vertrekt vanuit de interesses, motivatie en capaciteiten van de leerling. Leerlingen werken aan eigen ‘challenges’, hun ontwikkelvragen, waarbij ze begeleid worden door hun ‘coaches’, de Agoriaanse leraren. Ze werken zo uiteindelijk naar een regulier eindexamen toe.

De Agora-scholen zijn scholen zonder vaste vakken, een strak curriculum, toetsen, rapporten en cijfers. De ervaring is dat dit soort elementen juist afbreuk doet aan het natuurlijke ontwikkelproces en de motivatie. Ilja: “We weten uit allerlei onderzoek hoe belangrijk het volgen van de nieuwsgierigheid is, het vertrouwen in het ontwikkelproces van kinderen, het geven van eigen verantwoordelijkheid en zo spelend ontdekken en leren. Zo kijken we ook naar jonge kinderen. Het is heel gek dat wij juist dát in het onderwijs bijna niet meer doen. Bij ons zijn dat dus juist de uitgangspunten. We moeten daarom durven om het echt anders te doen en dingen doen die onbekend zijn. Een van de aandachtspunten als team is dan ook alert zijn op oud-denken.”

Agora-scholen doen de dingen radicaal anders, maar wel binnen de regels van het reguliere systeem. Het is gewoon bekostigd onderwijs en de inspectie komt dan ook op bezoek. Ilja: “Afgelopen maart kwam de inspectie op bezoek. Dat was best spannend voor ons. We hebben ze gevraagd of ze het aandurfden om hun afvinklijstjes thuis te laten en met andere ogen te kijken. Dit zorgde voor een heel goed gesprek, waarin ze echt open vragen hebben kunnen stellen.”

Door de opzet van het onderwijs hebben de leerlingen veel contact met allerlei professionals en organisaties in de omgeving. Ze komen breed met de wereld in aanraking. Leerlingen weten daardoor al in een relatief vroeg stadium wat ze willen en kunnen en wat ze na de middelbare school willen doen.

Spring Pabo Hogeschool Leiden

Na het bezoek aan deze bijzondere voortgezet onderwijsschool, verplaatsen we tussen de middag naar de Spring Pabo van Hogeschool Leiden.

Vaak krijgen we als Operation Education de vraag welke pabo’s er zijn die het anders doen. Die wel vertrekken vanuit de bedoeling. Al vanaf het eerste moment hebben we contact met Spring, een opleiding voor leraren waar ze de dingen anders doen. Deze middag maken we kennis met Hieke van Til, programmaleider Spring, de Pabo voor vernieuwend onderwijs. Zij zal ons meenemen in de visie van de opleiding en de betekenis daarvan in de praktijk van de opleiding en stage. Daarnaast nemen we deel aan een dialogisch mini-college dat we samen met de studenten bijwonen en vormgeven.

“Als je er wilt kunnen zijn voor je leerlingen, kun je in het vak van leraar niets anders doen dan er zelf werkelijk zij́n als mens.” aldus Hieke. ‘Direct vanaf de allereerste dag als student aan deze Pabo – eigenlijk al vanaf de open dag – doen we een appèl op de student om direct te verschijnen als mens. Helemaal te verschijnen. Wie ben jij als mens? Wat kom je doen? Wat breng je mee? Welke vragen heb je? Dat is het ‘professioneel zelf verstaan’: wie ben ik, hoe ben ik en hoe verhoud ik mij tot waar ik mee bezig ben in mijn vak.”

Hieke: “Ik had vroeger als leerkracht vragen als waarom, waarom, waarom? In het onderwijs zijn zoveel kinderen die vastlopen, die uit verbinding zijn met zichzelf en vastlopen. Ik geloof dat er meer ruimte nodig is binnen het onderwijs. ‘Waar gaat dit eigenlijk over’, is de leidende vraag. Wat is de bedoeling van leraar zijn? Met elkaar hebben we dat centraal te stellen in het onderwijs en dus in de lerarenopleidingen. We zijn elkaar kwijtgeraakt in allerlei randzaken. We moeten weer buiten de systemen kunnen denken.”

Studenten van Spring zijn relatief vaak zij-instromers en stromen uit naar allerlei soorten onderwijs. Niet alleen naar heel vernieuwende scholen maar vaak ook naar het speciaal onderwijs. “Wat we terughoren is dat onze studenten al heel vroeg gewaardeerd worden om hun visie en stem binnen vergaderingen.”

Tijdens dit Field lab leren we anders kijken, echt aanwezig te zijn als mens en zien we de transfer naar de praktijk.

Praktische informatie

Locatie: We starten dit Field lab op Bonaventura Agora, adres: Zernikedreef 11, 2333 CK Leiden. Aansluitend vertrekken we naar de campus van de Hogeschool Leiden, adres: Kernstraat 6, 2313 EV Leiden.

Tijd: 09:30 – 16:00u
Wie het leuk vindt is vanaf 09:00 al welkom op Bonaventura Agora om de dagstart mee te maken.

Gedurende deze dag zullen we samen lunchen. Uiteraard is er dan ook tijd om je verder te verbinden met de andere gasten.

Aan deze Field lab kunnen maximaal 22 mensen deelnemen.

**Kosten: 295 euro* per persoon**

*Bedragen zijn vrij van btw.

Wanneer je liever een factuur wilt ontvangen, stuur ons dan een e-mail: contact@operationeducation. Benoem hierin het aantal kaarten wat je wilt bestellen en de naam en het e-mailadres van de deelnemer(s).